Kissing spines is een beladen term en een gevreesde aandoeningen bij paarden. Bij kissing spines komen de doornuitsteeksels van de ruggenwervels dichter bij elkaar te staan of komen zelfs tegen elkaar aan. Dit kan leiden tot irritatie van het bot van de doornuitsteeksels en daardoor veranderingen van de vorm van de doornuitsteeksels en het bot van de spinaaluitsteeksels zelf. Ook spelen veranderingen bij de aanhechtingen van de spinaalligamenten een rol in dit probleem. Niet alle veranderingen van de doornuitsteeksels zijn echter pijnlijk of een reden voor (rug)klachten. Belangrijk is om verschil te maken tussen de röntgenologische diagnose kissing spines en de klinische diagnose (oorzaak van pijn of probleem). Daarom is de diagnose van kissing spines niet altijd even eenvoudig te stellen. Meestal is een uitgebreid klinisch onderzoek aangevuld met beeldvorming van de wervelkolom noodzakelijk om een correct diagnose te stellen en andere oorzaken uit te sluiten.
Röntgenfoto van een ernstige vorm van kissing spines en spondylose (versmelting van de wervels).
Over de exacte oorzaak van kissing spines is nog altijd veel discussie. Waarschijnlijk speelt de bouw van het paard een grote rol. Bij sommige paarden staan de doornuitsteeksels dichter bij elkaar dan bij andere paarden. Over de verdere ontstaanswijze is wetenschappelijk nog weinig hard bewijs. Er is wel aangetoond dat er al röntgenologische veranderingen zichtbaar kunnen zijn bij paarden die nog niet beleerd zijn of niet onder het zadel werken. Verder spelen waarschijnlijk vele andere factoren een rol in het ontstaan of verder ontwikkelen van kissing spines. Denk daarbij aan de manier van trainen en rijden, de ruiter en de ligging van het zadel.
Er is wel uit wetenschappelijk onderzoek gebleken dat de kans op het ontwikkelen van rugpijn groter is bij meer en heftigere röntgenologische veranderingen van de doornuitsteeksels. Ook is er aangetoond dat rugpijn bij paarden met afwijkende doornuitsteeksels vaker voorkomt als er ook sprake is van een (subtiele) kreupelheid, artrose van de facetgewrichten of artrose van het SI gewricht.
Overgang van de borstwervels naar de lendenen
Röntgenfoto van de overgang van borst- naar lendenwervels.
De symptomen van Kissing spines zijn heel wisselend. In milde gevallen loopt het paard wat minder fijn nageeflijk of heeft moeite met lengtebuiging en is wat stijver. In andere gevallen is er duidelijk sprake van rugpijn tijdens het borstelen, opzadel of opstappen. Ook kan kissing spines leiden tot staken, bokken of juist vluchtgedrag onder het zadel.
Of er sprake is van Kissing spines is meestal eenvoudig vast te stellen op röntgenopnames van de rug. Of die röntgenologische veranderingen ook echte de oorzaak zijn van de klachten is echter lastiger om aan te tonen. Er is namelijk niet altijd een duidelijk verband tussen de klachten en (röntgenologische) veranderingen van de doornuitsteeksels. Dat er dus kissing spines op een röntgenfoto worden ontdekt betekent niet automatisch dat het paard daar last van heeft. Wel is er aangetoond dat des te meer en heftiger de veranderingen zijn, des te groter de kans is dat ze aanleiding geven tot rugpijn. Ook is er aangetoond dat rugpijn bij paarden met kissing spines vaker voorkomt in combinatie met andere problemen zoals een (milde) kreupelheid, artrose van het SI gewricht of artrose van de facetgewrichten.
Röntgenopname met daarop botverdichting en botoplossing van de borstwervels.
Om bij paarden met Kissing spines en\of rugpijn een goed behandelplan op te stellen is het heel belangrijk om eerst een correcte diagnose te hebben. Als we bij een paard met kissing spines de rug zouden behandelen terwijl deze ook kreupel loopt, zal het effect van de behandeling maar van korte duur zijn zolang we de kreupelheid niet oplossen. Daarom is een uitgebreid klinisch onderzoek van groot belang bij paarden met rugpijn.
Röntgenopname met vormveranderingen van de doornuitsteeksels met daarbij ook botoplossing.
Als blijkt dat het om een primair rugprobleem gaat dan is de volgende stap om röntgenopnames van de rug te maken. Op röntgenopnames zijn de doornuitsteeksels en eventuele afwijkingen goed te zien. Verder is het mogelijk om de facetgewrichten van de rug en het SI gewricht echografisch te onderzoeken als daar aanleiding toe is. Om te bevestigen dat de klachten worden veroorzaakt door de kissing spines kunnen we de regio rond de afwijkende doornuitsteeksels tijdelijk verdoven. Als het paard daarna minder klachten vertoont dan is dat een sterke aanwijzing dat de kissing spines de oorzaak (of onderdeel van de oorzaak) is van de klachten.
Kernpunt van de behandeling is om de rug weer op een normale manier te laten bewegen. Vaak moet hiervoor eerst de pijnlijkheid worden aangepakt. Een medicamenteuze behandeling is het inspuiten van ontstekingsremmers rondom de doornuitsteeksels. Daarnaast maken wij, bij ernstigere afwijkingen, ook vaak gebruik van botregulerende infusen, dit zorgt voor een afname van de botafbraak en verminderd de botreactiviteit. Ook is er bij mensen bekend dat deze infusen langdurig (bot)pijnstillend werken. Vaak combineren we deze twee methodes ook met Mesotherapie om tijdelijk de spierspanning te verlagen en de pijn te verminderen.
Als de pijnlijkheid voldoende verminderd is is het belangrijk om de goede bewegingstherapie te geven. Hierbij kunnen fysiotherapie en chiropractie helpen om eventuele beperkingen en spierspanningen op te lossen. Om de problemen ook niet terug te laten komen zijn een goed passend zadel, een niet te zwaar gewicht van paard en ruiter, een voldoende kwaliteit van houding en zit en soms ook dagelijkse stretchoefeningen belangrijk. Wij werken hiervoor vaak samen met Morgan Lashley, van het Sport Horse Health Plan.
Ook is het belangrijk om subtiele verandering in het bewegingsapparaat (zoals onregelmatigheden) snel op te lossen, voordat dit weer kan leiden tot rugproblemen.
De rug van het paard speelt een belangrijke rol in het bewegingsmechanisme. In deze serie van artikelen gaan we uitgebreid in op de anatomie, biomechanica en functie van de rug. Ook komen veelvoorkomende problemen waaronder Kissing Spines en artrose uitgebreid aan bod evenals de mogelijke behandelingen.
De rug speelt een hele belangrijke rol in het bewegingsmechanisme van het paard en is een complexe structuur. Om beter te begrijpen wat voor mogelijke problemen er spelen in de rug is het belangrijk om de anatomie te kennen. In dit eerste artikel uit deze serie wordt de anatomie van de rug uitgelicht.
Artrose van de facetgewrichten van de rug leidt meestal niet tot hele duidelijke symptomen. Het kan leiden tot (milde) stijfheid van de rug en daardoor moeite met nageven, zijgangen of galopperen. Lees hier meer over het ontstaan, de symptomen en behandeling van rug artrose bij paarden.
De rugband is een lang ligament dat over de doornuitsteeksels van de wervels heen loopt. Acute blessures van de rugband zijn vaak duidelijk herkenbaar door een (pijnlijk) zwelling op de rug. Hoe kom je erachter dat er een blessure is van de rugband en is het te behandelen?
Halsproblemen bij het paard komen veel voor, daarom hebben we een serie artikelen geschreven over dit onderwerp. Het eerste artikel gaat over de anatomie, biomechanica en functie van de hals. De andere artikelen gaan dieper in op verschillende veelvoorkomende aandoening van de hals.
Als u op de hoogte wilt blijven van nieuwe ontwikkelingen binnen de praktijk, nieuw geschreven artikelen of nieuw binnen de paarden(geneeskunde)wereld kunt u zich hier opgeven voor de nieuwsbrief.