Een kreupelheid is meestal het gevolg van een probleem in het bewegingsapparaat van het paard. Dit uit zich in een storing in de regelmaat van het gebruik van het beenwerk. De ernst van een kreupelheid kan variëren van bijna niet waarneembaar tot het compleet ontlasten van een been. De oorzaken van kreupelheden zijn heel divers, daarom is een kreupelheidsonderzoek vaak een complexe en tijdrovende bezigheid. Door middel van een goed kreupelheidsonderzoek is het mogelijk om tot een exacte diagnose te komen. Een exacte diagnose is noodzakelijk om het beste behandelplan voor het paard op te stellen.
Een kreupelheid kan zich op verschillende manieren uitten. In zeer ernstige gevallen zal een paard duidelijk laten merken dat hij last heeft van een been door dit niet meer te belasten en dus op drie benen te lopen. In minder ernstige gevallen zal een paard proberen het kreupele been minder te belasten. Vaak valt dan op dat het paard op het goede been ‘valt’ om het kreupele been te ontzien. Meestal is dit goed zichtbaar doordat de paarden hun hoofd en hals laten zakken als ze vallen op het goede been. Zeer subtiele kreupelheden kunnen zich soms alleen uitten in bepaalde oefeningen zoals pirouettes of zijgangen. Soms kunnen zeer subtiele kreupelheden ook leiden tot gebrek aan looplust, staakklachten of bijvoorbeeld weigeren bij het springen.
Een kreupelheid is meestal een teken van pijn of ongemak bij het gebruiken van het been. Dit kan komen doordat het belasten van het been pijnlijk is of juist als het bewegen pijn doet. Daarom maakt men vaak onderscheid in een belastingskreupelheid of een bewegingskreupelheid. Een belastingskreupelheid is vaak duidelijker zichtbaar op een harde ondergrond en als het pijnlijke been het binnenbeen is. Paarden met een belastingskreupelheid hebben vaak de neiging om de pas naar achter te verkorten (het been minder lang te belasten).
Een bewegingskreupelheid is daarentegen vaak duidelijker zichtbaar op zachte ondergrond en als het kreupele been het buitenbeen is. Paarden die bewegingskreupel zijn hebben meestal moeite met het naar voren brengen van het been.
Het onderscheid tussen belasting- en bewegingskreupelheid wordt gemaakt omdat het inzicht kan geven in de oorzaak van de kreupelheid. Bij een belastingskreupelheid bevindt de oorzaak van de kreupelheid zich meestal in het onderbeen. Een goed voorbeeld van een belastingskreupelheid is een hoefzweer. Bij een bewegingskreupelheid zit de oorzaak van de kreupelheid vaak hoger in het been. Bijvoorbeeld bij knie problemen zien we vaak dat de beweging van het achterbeen beperkt is en dat de kreupelheid duidelijker is op zachte bodem.
Het onderscheid is echter niet altijd zo zwart-wit. Veel kreupelheden zijn een combinatie van een belasting- en een bewegingskreupelheid. En lang niet alle problemen uit het onderbeen uitten zich altijd als een belastingskreupelheid. Toch kan het type kreupelheid en de manier van lopen wel een inzicht geven in de mogelijke oorzaak van de kreupelheid.
De meeste kreupelheden zien we in de voorbenen. Dat is ook niet zo gek aangezien de voorbenen meestal rond de 60% van het gewicht van paard en ruiter dragen. Veel kreupelheden in het voorbeen komen vanuit een probleem in het onderbeen. Dat wil zeggen vanaf de hoef tot aan de voorknie. Om de exacte oorzaak te achterhalen is het echter nodig om een kreupelheidsonderzoek uit te voeren.
Een kreupelheid in het achterbeen is vaak wat moeilijker zichtbaar dan een kreupelheid in het voorbeen. Bij subtiele kreupelheden kan het zijn dat het paard wat moeite heeft om het zere been goed onder de massa te zetten. Ook zien we regelmatig problemen zoals staken of weigeren ten gevolge van een subtiele kreupelheid in het achterbeen. In het achterbeen komen we naast problemen vanuit het onderbeen ook regelmatig blessures van de knie of sprong tegen. Problemen in het bekken of de heup kunnen soms ook leiden tot een subtiele kreupelheid in het achterbeen.
Een kreupelheid kan vele oorzaken hebben. De oorzaak kan relatief onschuldig zijn zoals een hoefzweer of kneuzing van de voet. Maar soms kan het ook levensbedreigend zijn zoals een scheurtje of een breuk in een bot. Veel kreupelheden komen echter voort uit een gewrichtsprobleem (bijvoorbeeld artrose) of een peesblessure.
Om de oorzaak te achterhalen en deze gericht te kunnen behandelen is een kreupelheidsonderzoek onmisbaar. Bij een kreupelheidsonderzoek wordt er uitgebreid naar het paard gekeken, zowel in stand als in beweging. Met behulp van het verdovingsonderzoek en beeldvormende technieken (röntgen, echo en UTC) kunnen we een exacte diagnose stellen. Met exacte diagnose kunnen we het meest optimale behandelplan voor het paard opstellen. Ook kunnen we met een exacte diagnose zo goed mogelijk inschatten hoe groot de kans op volledig herstel is en hoe lang dit herstel zal duren.
Voor de behandeling van een kreupelheid moet er eerst een exacte diagnose gesteld worden. Vervolgens kunnen we in overleg een behandelplan op maat maken. Bij een gewrichtsprobleem is het mogelijk om het gewricht te behandelen met ontstekingsremmers , IRAP, PRP of Tildren. Bij peesblessures maken we veel gebruik van shockwave therapie of laser therapie. Uiteraard hoort bij de behandeling ook een op maat gemaakt bewegingsschema of revalidatieplan.
Bekkenproblemen kunnen uiteenlopende symptomen veroorzaken. Dit kan variëren van een kreupelheid tot problemen met verzamelde gangen en changementen. Het bekken is een complexe structuur en lastig in beeld te brengen door middel van röntgenfoto's. Het bekken is wel echografisch in beeld te brengen.
Artrose is een gewrichtsaandoening die veel voorkomt bij paarden en pony´s en vaak tot een kreupelheid leidt. Het is meestal het gevolg van schade aan het kraakbeen van het gewricht. Deze schade kunnen we niet meer herstellen maar we kunnen wel de ontstekingsreactie, en daarmee de pijn, tot rust brengen.
Kreupelheid is een storing in de regelmaat van het gebruik van het beenwerk. De oorzaak van deze onregelmatigheid kan onschuldig zijn of ernstiger en ook verschillend verslechteren of verbeteren met rust of arbeid. Om een kreupelheid op te lossen is het dus noodzakelijk een exacte diagnose te stellen.