Ook onder paarden is overgewicht, ook wel bekend als obesitas, een groeiend probleem. Helaas zijn steeds meer paarden te dik en dit heeft vaak gezondheidsproblemen tot gevolg. Denk hierbij aan problemen zoals insulineresistentie (Equine metabool syndroom), hoefbevangenheid of verminderde vruchtbaarheid. Daarnaast zijn ook verminderde prestatie en een gebrek aan energie logische gevolgen van overgewicht. Meer voeren voor meer energie werkt daarom vaak ook averechts.
Overgewicht ontstaat wanneer de voeding van het paard niet aansluit bij de voedingsbehoeften. Het paard krijgt meer voedingsstoffen binnen dan hij nodig heeft voor het onderhoud van zijn lichaam en de prestatie die hij moet leveren. De overbodige energie wordt opgeslagen als vetweefsel. Het vetweefsel kan zorgen voor een algeheel ontstekingsproces in het paard. Dit kan bijdragen aan het ontstaan van insulineresistentie en hoefbevangenheid. Wanneer deze paarden succesvol gewicht verliezen, vermindert het ontstekingsproces en verbetert de insulineresistentie. Echter blijven deze paarden een verhoogde kans op hoefbevangenheid hebben. Dat is waarom het voorkomen en het vroegtijdig aanpakken van overgewicht zo essentieel zijn voor de gezondheid van het paard. Hierin speelt de voeding van het paard een cruciale rol.
Niet alle paarden met overgewicht hebben insulineresistentie en ook niet alle paarden met insulineresistentie hebben overgewicht. Een deel van de oudere paarden en paarden met PPID heeft juist moeite om op gewicht te blijven, terwijl zij wel last kunnen hebben van stofwisselingsproblemen, zoals insulineresistentie. Het voeren van suiker- en zetmeelrijke voeding die niet aansluit bij de voedingsbehoefte speelt ook een belangrijke rol bij aan het ontwikkelen van insulineresistentie. Dit geldt vooral voor paarden die geen arbeid verrichten en voor zowel paarden met en zonder overgewicht. Echter is de combinatie van overgewicht en een suiker- en zetmeelrijk rantsoen dus wel een groot risico.
Overgewicht heeft ook een negatieve invloed op de arbeid en prestaties van paarden. De paarden hebben door het overgewicht minder energie. Daardoor kunnen ze moeite hebben met het uithoudingsvermogen en het trainen van conditie. Het extra gewicht moet het paard ook meedragen waardoor het een extra belasting geeft op het bewegingsapparaat. Daarbij raken paarden met overgewicht moeilijker warmte kwijt, waardoor ze sneller last hebben van oververhitting tijdens arbeid of warm weer. Ook in andere situaties blijkt overgewicht een belangrijke rol te spelen. Recent onderzoek aan de Universiteit van Guelph in Canada beschrijft het potentiële risico van verhoogd lichaamsvet op gewrichtsontstekingen en kreupelheden bij paarden. Daarnaast heeft een ander recent onderzoek in Frankrijk aangetoond dat er een verband kan zijn tussen het overgewicht van drachtige merries en een verhoogd risico op het ontwikkelen van OCD in veulens.
De eerste stap is het herkennen en erkennen van het overgewicht. Om te bepalen of een paard overgewicht heeft, wordt de Body Condition Score methode gebruikt. Daarbij wordt gekeken en vooral gevoeld op plekken waar vetweefsel zich meestal ophoopt. Deze plekken zijn bijvoorbeeld op de ribben, bij de schouder, bij de staartwortel en in de hals. Bij ophoping van vetweefsel in de hals spreken we ook van de zogeheten Cresty Neck. Dit is een vrij typische ‘kap’ op de hals van het paard. Wanneer u twijfelt over de conditie van uw paard kunt u bij ons om advies vragen of het paard in goede, te dunne of te dikke conditie is.
Het is belangrijk dat een paard met overgewicht gezond en gecontroleerd gewicht verliest. Extreem gewichtsverlies door teveel beperken van voeding kan voornamelijk bij pony’s soms leiden tot lever vervetting. Daarnaast dient het paard nog wel essentiële voedingsstoffen binnen te krijgen wanneer het op dieet gezet wordt. Succesvol gewichtsverlies is een langdurig en geleidelijk proces waar een geschikt afvalplan, maar ook veel geduld en doorzettingsvermogen voor nodig zijn.
Gewichtsverlies is niet altijd en gelijk zichtbaar met de Body Condition Score. Om het gewichtsverlies nauwkeurig te monitoren is het daarom belangrijk om het paard gedurende het afvaltraject regelmatig te wegen. Na succesvol gewichtsverlies is het belangrijk om het paard nog steeds op een gecontroleerd en passend rantsoen te zetten om herhaling van overgewicht te voorkomen.
Om overgewicht te voorkomen of tijdig aan te pakken kunt u een afspraak maken voor een voedingsconsult. Met een voedingsconsult kunnen we u helpen om het rantsoen van uw paard af te stemmen op de voedingsbehoeften van uw paard.
Wanneer het paard kampt met overgewicht kan hiervoor een afvalplan opgesteld worden. Hierbij wordt het paard en de huidige voeding geëvalueerd tijdens een voedingsconsult. Naar aanleiding van het consult wordt een dieet voor het paard geadviseerd, zodat het paard gecontroleerd en gezond gewicht kan gaan verliezen. Het paard kan voor het dieet en gedurende het dieet meerdere keren op de kliniek gewogen worden om het afvalproces te monitoren en zo nodig bij te stellen.
Lees hier meer over een voedingsconsult.
Als u op de hoogte wilt blijven van nieuwe ontwikkelingen binnen de praktijk, nieuw geschreven artikelen of nieuw binnen de paarden(geneeskunde)wereld kunt u zich hier opgeven voor de nieuwsbrief.