Vorige week hebben wij een paard onderzocht met een een ontsteking van de voorste ooghoek. Het paard stond 24/7 op het land vanaf het voorjaar. Hij had al een geruime week geïrriteerde oogslijmvliezen door de vliegen. Hij werd daarvoor behandeld met oogzalf. De irritatie werd echter steeds erger en na een aantal dagen ontstonden er zelfs wondjes in beide ooghoeken.
Het paard is vervolgens door ons onderzocht. Hij had aan beide ooghoeken een soort snee zitten in de voorste ooghoek waardoor het onderooglid wat van het oog af hing (ectropion). Dit maakt dat het oog een makkelijkere prooi is voor vliegen. De wond bij het linkeroog was vrij onrustig met wat wildvlees vorming. Bij het rechteroog was de wond kleiner en rustiger. Dit klinische beeld leek verdacht veel op Habronemiasis, een vrij exotische infectie met kleine larfjes van een maagworm. In verband met de verdenking op Habronemiasis en de afwijkende stand van de onder oogleden is het paard doorgestuurd naar de Universiteitskliniek voor paarden in Utrecht.
De wond bij het linkeroog
De wond bij het rechteroog
In Utrecht is de diagnose bevestigd door de specialisten, zij herkenden dit beeld gelijk. Zij hebben in 2011 één geval gehad en dit jaar hadden ze er twee. Het paard is bij aankomst gelijk onderzocht en vervolgens een dag later geopereerd. Het wildvlees en afwijkende weefsel is zoveel als mogelijk verwijderd om een ‘nieuwe’ en schone wond te creëren en deze is vervolgens gehecht. Het is ze gelukt om de oogleden weer goed aan te laten sluiten op de oogbol en de ectropion op te heffen. Na de operatie is hij verder behandeld met een anti-parasitair middel en ontstekingsremmers. Het weefsel dat ze verwijderd hebben wordt gebruikt voor verder onderzoek naar het ontstaan van deze aandoening.
Habronemiasis is een infectie met Habronema spp. wormen, dit zijn wormen die bij paarden in de maag leven. Ze produceren eieren die met de mest worden uitgescheiden. De larven kunnen in de mest de maden van vliegen infecteren. Als de maden uitgegroeid zijn tot vliegen kunnen deze de larven afzetten in vochtige plekken op het lichaam, bijvoorbeeld wondjes of slijmvliezen. De larfjes die in of rond de mond afgezet worden, worden doorgeslikt en kunnen hun levenscyclus afmaken. De larfjes die ergens anders afgezet worden die trekken door de huid of het slijmvlies heen en sterven. De stervende en dode larfjes veroorzaken een ontstekingsreactie waarbij het lichaam zal proberen om de larfjes in te kapselen. Dit uit zich door kleine bultjes die na verloop van tijd gaan zweren. Bekende plekken waar de larfjes afgezet worden zijn: bestaande wonden, de voorste ooghoek, slijmvliezen van het oog, de mondhoeken, de slijmvliezen van de geslachtsdelen.
Habronemiasis op de bovenlip
Het is een aandoening die in veel boeken beschreven wordt maar waar nog niet veel onderzoek naar verricht is. Het is vermoedelijk een overgevoeligheid voor de larven. Dat betekend dat niet elk paard wat geïnfecteerd word met larven deze aandoening ontwikkeld. Ook denken ze dat er waarschijnlijk meerdere malen een infectie plaats moet vinden voordat het typische beeld zich ontwikkeld. Het is een aandoening die we in Nederland eigenlijk niet tegen kwamen in het verleden. De laatste jaren wordt er af en toe melding van gemaakt. Of dit komt door het veranderde klimaat of door het verminderde gebruik van ontwormingsmiddelen is niet bekend.
De behandeling bestaat uit het zoveel mogelijk chirurgisch verwijderen van de ingekapselde larven. Dit wordt gecombineerd met anti-parasitica en ontstekingsremmers zowel lokaal (oogdruppels) als systemisch. In het kader van preventie is het belangrijk om contact met vliegen zoveel mogelijk te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik van vliegenkappen en vliegendekens en eventueel vliegensprays. Verder is het belangrijk om regelmatig mest onderzoek uit te voeren en indien nodig ook te ontwormen.
Als u op de hoogte wilt blijven van nieuwe ontwikkelingen binnen de praktijk, nieuw geschreven artikelen of nieuw binnen de paarden(geneeskunde)wereld kunt u zich hier opgeven voor de nieuwsbrief.