Paardenkliniek De Raaphorst

Halsproblemen: artrose van de facetgewrichten

Dit artikel is een onderdeel in de serie over halsproblemen. In het eerste deel wordt uitgebreid de anatomie van de hals toegelicht. In dit artikel zullen we ingaan op artrose van de facetgewrichten van de hals. Hals artrose is een van de oorzaken van halsproblemen die we regelmatig tegen komen in de kliniek.

De facetgewrichten van de hals

Tussen de halswervels vinden we twee soorten gewrichten. Het ene is een kraakbenig gewricht, waarbij de wervels direct met elkaar verbonden zijn via de tussenwervelschijf. Het andere is een synoviaal gewricht, gevormd door de facetten van de aangrenzende wervels en begrensd door een gewrichtskapsel. Dit laatste gewricht bevindt zich zowel aan de linker als aan  rechterkant van de wervel en deze gewrichten noemen we de facetgewrichten. De facetgewrichten vinden we in de hals beginnend tussen de 2e en 3e halswervel, doorlopend tot in de borstwervels.

Halswervel

Halswervel.

Facet gewricht van de hals

Close-up van een facetgewricht.

Facetgewrichten van de hals van een paard

facetgewrichten bovenaanzicht.

Hoe ontstaat hals artrose?

Artrose is een degeneratieve aandoening van de gewrichten. Artrose ontstaat meestal als gevolg van schade of slijtage van het kraakbeen van het gewricht. Het kraakbeen heeft echter maar een beperkt herstelvermogen. Om de schade te herstellen zal er een ontstekingsreactie ontstaan, als de schade echter groot is of het gewricht te weinig rust krijgt dan zal de ontstekingsreactie actief blijven. Dit kan uiteindelijk leiden tot verdere aantasting van het gewrichtskraakbeen. Overigens betekent de aanwezigheid van artrose in een gewricht niet dat het gewricht altijd pijnlijk is.

Artrose van de facetgewrichten in de hals kan grofweg op 3 verschillende manieren ontstaan:
– als gevolg van een ontwikkelingsstoornis (bijvoorbeeld bij afwijkende vorm van de halswervels)
– degeneratief (dus als slijtage door gebruik/ouderdom)
– traumatisch (bijvoorbeeld bij een breuk door een trap/val)

In de praktijk zien we problemen van het facetgewricht het meeste als gevolg van slijtage, met name in de onderste halswervels. Dit komt omdat de facetgewrichten daar, door de biomechanische krachten, de meeste stress te verwerken hebben. Dit dan met name als de hals opgericht is en de facetgewrichten hierdoor gestrekt worden.

De anatomie van de hals

De anatomie van de hals.

Hals in oprichting paard

Hals in oprichting.

Hoe kan ik hals artrose herkennen?

Het herkennen van hals artrose kan lastig zijn omdat de klachten erg divers zijn:

  • geen; veel paarden functioneren prima met artrotische veranderingen van facetgewrichten
  • verminderde prestaties; moeilijker of verminderd inbuigen, lastige aanleuning, verzet, moeite met oprichten
  • kreupelheid; bij druk van de (zwelling van de) facetgewrichten op de uitgaande zenuwbanen naar het voorbeen
  • ataxie (wankele gang); ook bij druk op de zenuwbanen, maar waarbij deze ook uitval vertonen

Hals artrose diagnosticeren

Naar aanleiding van de klachten voeren we een klinisch onderzoek uit. Belangrijk is hierbij niet alleen naar de gevoeligheid en beweging van de hals te kijken, maar ook (subtiele) kreupelheden uit te sluiten.
Deze kreupelheden kunnen namelijk voor een afwijkend bewegingspatroon en dus ook voor een afwijkend gebruik van de hals zorgen en het probleem in stand houden (of terug laten komen).
Het klinische onderzoek bestaat uit inspectie (afwijkingen zien), palpatie (afwijkingen voelen), de hals passief bewegen (buiging beoordelen) en de hals beoordelen in arbeid.

Beeldvorming hals

Het klinische onderzoek kunnen we aanvullen met beeldvorming. Op röntgenopnamen kunnen we de facetgewrichten van de gehele hals beoordelen, bij een zijdelingse opname zien we echter beide facetgewrichten over elkaar heen geprojecteerd. Om deze apart te kunnen beoordelen kunnen we “schuine” foto’s maken, ofwel uitprojecties.

Overgang van hals naar borstwervels paard

Wervellichamen T1-C6.

Röntgenfoto hals paard

Rontgenopnamen T1-C7.

Röntgenfoto facetgewricht hals paard

Facetgewricht röntgen.

Röntgenfoto facetgewrichten hals paard

Uitprojectie facetgewricht.

Echografie gebruiken we daarnaast vaak om iets over de synoviale structuren van het gewricht te zeggen. Zo zien we of het gewricht overvuld is en of er verdikking van het kapsel te zien is. Dit kan van belang zijn indien onduidelijk is of een gewricht met artrose op dat moment geïrriteerd is. Zo kunnen we het onderscheid maken tussen “rustige” en “actieve” problemen.

Facetgewricht paard in detail

Facetgewricht zoals op echobeelden.

Echobeeld facetgewricht hals paard

Echobeeld van een facetgewricht.

Afwijkende beelden

Hals artrose paard door een breuk

Breuk in het facetgewricht.

Röntgenfoto breuk facetgewricht paard

Uitprojectie breuk facetgewricht.

Behandeling van hals arthrose

Hals artrose is meestal goed te behandelen door de pijnlijke gewrichten te behandelen met ontstekingsremmers (bijvoorbeeld IRAP), net zoals bij andere gewrichten. Om er zeker van te zijn dat de medicatie de facetgewrichten precies bereikt plaatsen we de naald onder echogeleiding in het gewricht. Hierdoor kunnen we heel gericht te werk gaan. De ontstekingsremmers zullen ervoor zorgen dat de ontstekingsreactie in het gewricht afneemt en daardoor ook de pijn afneemt. Door afname van de pijn zal ook de beweeglijkheid van het gewricht weer toenemen. Naast de injecties met ontstekingsremmers maken we soms ook gebruik van mesotherapie om verkrampte spieren beter te laten ontspannen.

Fysiotherapie

Naast de behandeling met ontstekingsremmers speelt ook fysiotherapie een belangrijke rol in het herstelproces. Door het gewricht weer tot rust te brengen met ontstekingsremmers zal het paard het gewricht meer durven te bewegen. Daarna is het belangrijk om met behulp van een fysiotherapeut de beweeglijkheid van de hals verder te vergroten zodat de hals weer normaal gebruikt kan worden. Het op de juiste manier gebruiken en bewegen van de hals is van groot belang om de artrose op de lange termijn onder controle te houden.

Altijd op de hoogte

Als u op de hoogte wilt blijven van nieuwe ontwikkelingen binnen de praktijk, nieuw geschreven artikelen of nieuw binnen de paarden(geneeskunde)wereld kunt u zich hier opgeven voor de nieuwsbrief.

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.